Buồng trứng đa nang được phát hiện khi nào?
Buồng trứng đa nang là hội chứng được y học mô tả lần đầu tiên vào năm 1937 bởi hai bác sĩ Irvine F. Stein và Michael Leventhal, vì vậy hội chứng buồng trứng đa nang hay còn có tên gọi khác là hội chứng Stein-Leventhal.
1.Buồng trứng đa nang là gì?
Ở những người phụ nữ có buồng trứng bình thường, các nang trứng sau khi được kích hoạt bởi hoóc môn do tuyến yên tác động khi người phụ nữ bước vào tuổi dậy thì, các nang trứng tiến triển phát triển trưởng thành, vỡ ra và giải phóng một noãn trong nang trứng, noãn này được đoạn loa vòi trứng bắt giữ vận chuyển vào trong ống và hỗ trợ trứng di chuyển tới tử cung bởi các nhu động lòng của nó.
Ở những phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang mọi sự lại không suôn sẻ như vậy, trong quá trình noãn phát triển trong nang trứng, nang trứng không tự vỡ và noãn không rời ra (không có hiện tượng phóng noãn – rụng trứng) mà hình thành và phát triển ngay trong nang trứng. Hình thành những nang nhỏ (6-10 nang được phát hiện khi siêu âm, đặc biệt khi siêu âm đầu dò, những nang này phân bố như những chuỗi hạt ngay trên bề mặt buồng trứng) có kích thước nhỏ hơn 10 mm tạo thành đa nang buồng trứng.
Những phụ nữ mắc phải hội chứng đa nang buồng trứng thường không có hiện tượng rụng trứng đều đặn hàng tháng, do vậy chu kì kinh cũng không đều. Những phụ nữ có chu kỳ kinh nguyệt dài hơn 35 ngày hoặc ngắn hơn 25 ngày có nguy cơ cao phải đối diện với đa nang buồng trứng.
2.Biểu hiện buồng trứng đa nang
Dấu hiệu buồng trứng đa nang được thể hiện khá rõ rệt ở chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ. Khi buồng trứng đa nang các nang trứng không thực hiện được chức năng phóng thích noãn, không xuất hiện hiện tượng rụng trứng định kỳ và liên tục, điều này làm thay đổi chu kỳ kinh nguyệt. Những dấu hiệu sớm của buồng trứng đa nang ở phụ nữ (dấu hiện triệu chứng lâm sàng buồng trứng đa nang điển hình) có thể là:
Ở những phụ nữ có chu kỳ kinh nguyệt trên 35 ngày thuộc vào nhóm phụ nữ kinh nguyệt thưa, số lượng máu kinh ít, thất thường.
Vô kinh được chẩn đoán khi chu kỳ kinh nguyệt trên 6 tháng mới xuất hiện một lần
Tăng nội tiết tố nam cường androgen (Testosteron) và cơ thể phụ nữ sản sinh quá nhiều insulin
Là nguyên nhân khiến cơ thể phụ nữ trẻ tuổi trở nên mập mạp, dễ béo phì, mụn trứng cá tiến triển mạnh ảnh hưởng tới thẩm mỹ rõ rệt, làn da nhờn nhiều dầu. (75% phụ nữ có tình trạng làn da mẫn cảm, nhiều trứng cá ở mặt và lưng siêu âm phát hiện buồng trứng đa nang)
Rậm lông, lông mọc nhiều hơn bình thường, xuất hiện ở chân tay, bụng, mặt, cằm ở cổ và giữa ngực hoặc vùng da dưới rốn. (92% phụ nữ rậm lông khi siêu âm phát hiện buồng trứng đa nang)
Tăng cân khó kiểm soát, vòng mông tăng lên rõ ràng. Kết hợp với một vài yếu tố tác động của môi trường như lối sống thiếu lành mạnh, chế độ ăn uống giàu đạm chất béo thiếu chất xơ, rối loạn tiêu hóa và chuyển hóa thức ăn gây ra tình trạng phân phối mô mỡ không đều. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng béo phì gây tác động trong cơ chế bệnh sinh của đa nang buồng trứng, vì vậy để phòng chánh buồng trứng đa nang ở phụ nữ, kiểm soát cân nặng cũng là một biện pháp, để đảm bảo tiên lượng của hội chứng buồng trứng đa nang. (30% phụ nữ đối mặt với buồng trứng đa nang cơ thể bị béo phì)
Tóc yếu, dễ gãy rụng, hói đầu
Da thô ráp, trở nên dày cộm, sẫm màu da ở ngực, cánh tay và vùng da quanh cổ
Cholesterol cao, huyết áp cao, hoặc bị tiểu đường
3.Nguyên nhân chính gây ra buồng trứng đa nang
Theo các nhà khoa học những yếu tố sau có thể là nguyên nhân của hội chứng buồng trứng đa nang:
1. Di truyền
Đây là yếu tố có nguy cơ cao nhất khiến bạn bị hội chứng buồng trứng đa nang. Nếu mẹ, chị gái hoặc em gái của bạn bị buồng trứng đa nang, bạn có nguy cơ cao mắc bệnh này hoặc bị tiểu đường hay có chu kỳ kinh nguyệt không đều. Các nhà nghiên cứu cũng nghi ngờ khả năng một số gien nhất định có liên quan với hội chứng buồng trứng đa nang.
2. Kháng insulin hay do rối loạn hội chứng trao đổi chất
Bạn có biết insulin là nội tiết tố quan trọng giúp kiểm soát glucose (đường) trong cơ thể, chuyển hóa đường trong máu vào tế bào. Nếu cơ thể bạn có khả năng kháng insulin nghĩa là các mô trong cơ thể có sự đề kháng với những tác động của insulin. Điều này vô tình khiến khả năng sử dụng insulin có thể bị gián đoạn. Do đó, tuyến tụy sẽ tiết ra insulin nhiều hơn để cung cấp đường cho tế bào. Lượng insulin dư thừa này có thể tác động xấu đến buồng trứng bằng cách tăng sản xuất androgen. Sự gia tăng sản xuất androgen có thể cản trở sự phát triển của nang trứng, làm giảm khả năng rụng trứng của buồng trứng, gây ra tình trạng mụn trứng cá và rụng tóc.
Ngoài ra, khi không được chuyển hóa vào tế bào đường sẽ được chuyển đổi thành chất béo khiến người bệnh bị tăng cân, béo phì hoặc rất khó giảm cân.
3. Chế độ ăn uống
Nhiều giả thuyết nghi ngờ rằng chế độ ăn uống có quá nhiều tinh bột đường cũng có thể là nguyên nhân gây ra hội chứng đa nang buồng trứng. Trong thực tế, hầu hết người bị đa nang buồng trứng là người thừa cân song những người gầy cũng có nguy cơ. Cơ thể không cân đối, vòng 2 phát phì (béo bụng) là đặc trưng của hội chứng chuyển hóa gây ra bởi sự đề kháng insulin.
4.Mắc hội chứng buồng trứng đa nang sẽ dễ bị bệnh gì?
Nhiều người thắc mắc bị bệnh đa nang buồng trứng có nguy hiểm không? Thực tế là khi mắc buồng trứng đa nang, ngoài nguy cơ vô sinh, bạn có nguy cơ cao mắc các bệnh nguy hiểm như:
- Tiểu đường: Hơn phân nửa phụ nữ bị buồng trứng đa nang mắc bệnh tiểu đường hoặc tiền tiểu đường trước 40 tuổi. Nguyên nhân do sự rối loạn điều hòa hormone estrogen và lượng insulin trong cơ thể.
- Cao huyết áp: Phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang có nguy cơ cao bị cao huyết áp.
- Cholesterol trong máu cao: Cơ thể người bệnh bị đa nang buồng trứng thường có lượng cholesterol xấu (LDL) nhiều hơn cholesterol tốt (HDL). Điều này dẫn đến nguy cơ bênh tim mạch và đột quỵ cũng tăng cao.
- Rối loạn ngưng thở khi ngủ: Ngưng thở khi ngủ là rối loạn tạm thời khi một người ngừng thở nhiều lần trong khi ngủ. Thông thường những phụ nữ bị đa nang buồng trứng thường bị béo phì hoặc thừa cân. Điều này gây nguy cơ bị ngưng thở khi ngủ.
- Ung thư nội mạc tử cung: Khi mắc đa nang buồng trứng, bạn thường gặp vấn đề rụng trứng, béo phì, kháng insulin và đái tháo đường. Tất cả những điều này có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư nội mạc tử cung (màng tử cung).
- Trầm cảm và dễ lo âu: Tình trạng này thường thấy ở phụ nữ mắc buồng trứng đa nang.
5.Buồng trứng đa nang điều trị như thế nào?
Một tin vui đến những phụ nữ gặp phải hội chứng buồng trứng đa nang đó là nhờ sự can thiệp của y học ngày nay các bạn có thể dễ dàng có thai và tránh được nhưng biến chứng những phiền toái và những mối nguy hại từ hội chứng buồng trứng đa nang.
Tin buồn là chưa có bất kỳ phác đồ điều trị hay loại thuốc đặc trị nào có thể chữa trị dứt điểm chấm dứt hội chứng buồng trứng đa nang ở phụ nữ.
6.Buồng trứng đa nang có con tự nhiên được không?
Việc phát hiện sớm và chẩn đoán đúng tình trạng của hội chứng buồng trứng đa nang là rất quan trọng cho quá trình can thiệp để có thai, 17% phụ nữ mắc phải hội chứng buồng trứng đa nang vẫn có thai tự nhiên khi không cần điều trị hay bất kỳ can thiệp nào của y học, 83% còn lại muốn có thai bắt buộc phải nhờ đến sự can thiệp của một hoặc kết hợp nhiều phương pháp y khoa.
Khi một phụ nữ được chẩn đoán gặp phải hội chứng buồng trứng đa nang và không thể có con tự nhiên, và mong muốn có thai, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị, can thiệp bằng thuốc kích trứng hoặc kết hợp kích trứng với nong noãn, can thiệp ngoại khoa vào buồng trứng như châm, rạch buồng trứng. Các bước để giúp phụ nữ buồng trứng đa nang có thai được thực hiện bằng 3 cách.
Trước hết phụ nữ có buồng trứng đa nang muốn có thai sẽ được bác sĩ chỉ định sử dụng thuốc để kích thích rụng trứng, việc sử dụng thuốc nào và kích thích trong thời gian bao nhiêu lâu sẽ được bác sĩ của bạn chỉ định cụ thể. Trong thời gian sử dụng thuốc kích thích phóng noãn, bác sĩ sẽ theo quá trình phát triển nang trứng bằng siêu âm đầu dò âm đạo đem lại kết quả cao và chính xác, một vài nơi chưa có công nghệ siêu âm này, có thể theo dõi bằng siêu âm đầu dò qua đường bụng, việc siêu âm đầu dò đường bụng có độ chính xác thấp hơn vì khi nang trứng trưởng thành vỡ ra ở kích thước 20-25mm. Cũng có thể sử dụng que để thử thời điểm rụng trứng (phóng noãn) trên nước tiểu. Sử dụng que thử rất thuận tiện nhưng đem lại kết quả chính xác không cao.
Khi sử dụng thuốc kích thích rụng trứng không đem lại kết quả, bước tiếp theo để can thiệp vào các trường hợp phụ nữ gặp hội chứng buồng trứng đa nang là can thiệp ngoại khoa lên buồng trứng. Trong nhiều trường hợp buồng trứng đa nang không thể giải phóng noãn được từ các nang trứng là do vỏ buồng trứng, lớp bề mặt buồng trứng quá dày khiến nang trứng không thể phóng thích noãn ra ngoài, cách tốt nhất để giải quyết là nội soi chọc thủng hoặc cắt bỏ một vài vị trí bề mặt của buồng trứng, kết hợp với đó là chọc bớt các nang trứng đang phát triển dở dang lúc trước làm thay đổi nội tiết tạo điều kiện cho các nang trứng nguyên thủy khác phát triển và tăng khả năng phát huy của thuốc kích trứng (nếu kết hợp đồng thời hai phương pháp). Việc chọc thủng hoặc cắt bỏ một phần bề mặt buồng trứng này giúp cho các nang trứng mới phát triển và chui qua khe hở vừa được tạo và vỡ ra ngoài, phương pháp này có thể cải thiện khả năng mang thai ở phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang lên 50 – 60%. Ngoài phương pháp chọc hoặc cắt một phần bề mặt buồng trứng này có thể xẻ các đường song song trên bề mặt của buồng trứng, với việc xẻ dọc này làm tăng các khoảng trống hơn so với chọc, tăng cơ hội cho nang trứng có thể chui ra ngoài bề mặt và vỡ ra giải phóng noãn.
Nếu can thiệp ngoại khoa buồng trứng nhưng sau 6 chu kỳ kinh không thành công, bạn nên áp dụng kích thích rụng trứng như ở cách 1, nhưng để thành công cao bạn có thể áp dụng kết hợp vừa kích thích rụng trứng với rạch bề mặt buồng trứng sẽ đem lại hiệu quả cao hơn. Không kích thích rụng trứng quá 6 chu kỳ kinh, tại sao? bạn vẫn có thể chọn phương pháp này tiếp nhưng việc đem lại kết quả hay không thì khó có câu trả lời cụ thể, vì cơ hội đã vượt qua 6 chu kỳ. Lúc này bạn nên lựa chọn và áp dụng tiến bộ mới nhất trong các trường hợp hiếm muộn là thụ tinh trong ống nghiệm, đối với bệnh nhân lớn tuổi sẽ có nhiều khó khăn hơn bệnh nhân trẻ tuổi trong thụ tinh trong ống nghiệm. Thêm một lý do nữa để bạn không nên kéo dài thời gian sử dụng kích thích trứng quá 6 chu kỳ, mất nhiều thời gian giảm cơ hội trong thụ thai trong ống nghiệm.